W rejestrze dłużników figuruje obecnie 150 tys. młodych Polaków pomiędzy 18 a 24 rokiem życia. Łącznie mają do spłaty już ponad miliard złotych. Średnia zaległość na osobę przekracza w tej chwili 7 tys. zł i w ciągu ostatnich trzech lat wzrosła aż o połowę – wynika ze statystyk Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor. Badania przeprowadzone na zlecenie BIG pokazują z kolei, że co 4. młody Polak w wieku 18–24 lata przyznaje się do życia ponad stan, tracąc miesięcznie co najmniej 10 proc. swojego budżetu na zakup zbędnych rzeczy.

Niespełna 5 proc. Polaków wynajmuje mieszkanie na rynkowych zasadach. Ponad 80 proc. mieszkań stanowi własność prywatną. Polacy zdecydowanie wolą kupować własne lokum, nawet jeśli muszą się posiłkować długoterminowym kredytem hipotecznym. Przez ostatnich kilka lat zakupy na rynku wspierał popularny program dopłat do kredytów Mieszkanie dla Młodych, który kończy się w przyszłym roku. Jego następca – program Mieszkanie Plus – ma zwrócić większą uwagę Polaków na wynajem.

Z końcem stycznia Bank Gospodarstwa Krajowego wstrzymał przyjmowanie wniosków o dopłaty do kredytu zaciąganego na zakup mieszkania w tym roku. Rządowy program Mieszkanie dla Młodych wygaśnie w 2018 roku. Zastąpi go Mieszkanie Plus, które zakłada budowę tanich mieszkań na wynajem. Zdaniem ekspertów system, w którym własność mieszkaniowa jest komunalna, może się okazać niewypałem. Lepszym pomysłem może być natomiast model wspierania długoterminowych oszczędności w ramach kas budowlanych. Podobne rozwiązanie funkcjonuje w wielu krajach Europy.

W 2016 roku na sześciu największych rynkach w Polsce deweloperzy sprzedali blisko 62 tys. mieszkań – wynika z raportu firmy Reas. To o jedną piątą więcej niż w 2015 roku. Wyniki dalszej sprzedaży w dużej mierze zależeć będą od akcji kredytowej, ponieważ większość transakcji na rynku nieruchomości finansowana jest właśnie z kredytu. Jeśli na rynku przestaną działać pośrednicy finansowi, czym może skutkować rządowy projekt przepisów, to liczba udzielanych kredytów może spaść.

W minionym roku sektor bankowy mierzył się z wieloma wyzwaniami, jak wprowadzenie podatku bankowego, historycznie niskie stopy procentowe, zawirowania wokół kredytów hipotecznych we frankach i nowe wymogi regulacyjne. Złożyły się one na zaostrzenie polityki kredytowej, wyższe marże i opłaty po stronie konsumentów. Zdaniem ekspertów w 2017 roku klienci w dalszym ciągu będą obłożeni dodatkowymi opłatami, zmniejszyć się może za to dostępność kredytów hipotecznych.

Na początku stycznia zostanie uruchomiona druga część środków z programu Mieszkanie dla Młodych przewidziana na 2017 rok. Czasu na złożenie wniosku o dopłatę do kredytu na zakup mieszkania może być niewiele. Eksperci prognozują, że kwota 373 mln zł zostanie szybko zarezerwowana. Dlatego osoby, które mają w planach zakup domu lub mieszkania i chcą skorzystać z kredytu MdM, powinny już teraz wybrać nieruchomość, zacząć przygotowywać odpowiednie dokumenty i udać się do banku.

Osoby mające kredyt w walucie obcej będą mogły się ubiegać o rekompensatę z tytułu spreadów pobieranych przez banki. To rozwiązanie zaproponowane w prezydenckim projekcie ustawy frankowej, która ma ulżyć kredytobiorcom. W pracach nad dokumentem pojawiały się także propozycje, by nadmiernie zadłużone osoby mogły zwrócić bankowi mieszkanie. Mogłyby jednak w nim pozostać, wynajmując je od banku – mówi Sławomir Horbaczewski, który brał udział w pracach nad projektem.

Banki udzielają coraz mniej kredytów konsumpcyjnych. W maju po raz pierwszy od miesięcy spadła także ich wartość. Spowolnienie w tym miesiącu odnotował także rynek kredytów hipotecznych. Na oba segmenty duży wpływ będą miały rządowe programy – „Rodzina 500 plus” i „Mieszkanie Plus”. Wciąż jednak trudno określić, w jakim kierunku pójdą zmiany – mówi główny analityk kredytowy w Biurze Informacji Kredytowej.

Zainteresowanie programem Mieszkanie dla Młodych jest tak duże, że banki w połowie marca przestały przyjmować wnioski na dofinansowanie z tegorocznej puli. Wciąż jednak możliwe jest uzyskanie rezerwacji dofinansowania ze środków przyszłorocznych. Na koniec lutego wykorzystane było nieco ponad 7 proc. środków z blisko 750 mln zł, a maksymalnie w tym roku można zarezerwować 50 proc.

Po wejściu w życie znowelizowanej ustawy o listach zastawnych największy polski bank zamierza wprowadzić w tym roku do oferty oparte na tym instrumencie kredyty hipoteczne o stałej stopie oprocentowania. PKO Bank Polski chce też usprawniać bankowość mobilną, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa, oraz inwestować w szkolenia personelu i modernizację placówek.

Propozycje rządu zmierzające do zwiększenia inwestycji są dobre – uważa prezes FM Banku PBP. Marek Kulczycki zauważa jednak, że problemem są sprzeczne sygnały wysyłane przez rządzących do rynku. Tłumaczy, że z jednej strony zapowiadane są inwestycje rozwojowe, z drugiej – podatek bankowy. Ostrzega, że danina może ograniczyć ofertę kredytów udzielanych przez banki w Polsce.
 

PKO Bank Polski rośnie w siłę na rynku kredytów mieszkaniowych. Jednocześnie chce podtrzymać tendencję i przyciągnąć klientów niskomarżowymi kredytami.

Podniesienie minimalnego wkładu własnego do 15 proc. może, wpłynąć na zmniejszenie popytu na mieszkania, ale nie musi. Część banków może umożliwić uzyskanie kredytu z 10-proc. wkładem pod warunkiem zastosowania dodatkowych zabezpieczeń w postaci blokady oszczędności lub ubezpieczenia brakującej części wkładu. KNF podkreśla, że tylko 10 proc. musi być w gotówce.

Deweloperzy w siedmiu największych miastach mogą w tym roku sprzedać 52–53 tys. mieszkań. To o prawie 20 proc. więcej niż w 2014 roku. W przyszłym roku trudno będzie o równie wysoki wzrost. Rynek oczekuje raczej stabilizacji, tym bardziej że rośnie wymagany wkład własny. Niewiadomą pozostaje zachowanie inwestorów kupujących na wynajem.

Z danych GUS wynika, że liczba pozwoleń na budowę mieszkań wzrosła w październiku o ponad 45 proc. W ciągu 10 miesięcy tego roku wydano łącznie blisko 160 tys. pozwolenia na budowę i zgłoszeń mieszkań. Liczba nowo rozpoczynanych inwestycji w październiku nieco wyhamowała, ale po 10 miesięcy jest o jedną piątą wyższa niż przed rokiem. Deweloperzy podkreślają, że rynek się ustabilizował – duża liczba oferta odpowiada wysokiemu popytowi, dzięki czemu nie widać gwałtownych zmian cenowych.

Nowelizacja ustawy o listach zastawnych, która wejdzie w życie 1 stycznia 2016 roku, umożliwi bankom finansowanie działalności kredytowej poprzez emisję tych papierów opartych o stałą stopę procentową. Dzięki temu stałe stopy procentowe będą też przekładane na ofertę dla klientów. PKO Bank Hipoteczny przygotowuje się do pierwszej emisji listów.

Minister finansów zapowiada podpisanie najpóźniej do piątku rozporządzenia w sprawie zwolnienia z podatku dochodowego korzyści z tytułu zrestrukturyzowanych kredytów oraz ujemnych rat kredytowych. To duże ułatwienie dla osób zadłużonych m.in. we frankach szwajcarskich, które mają problemy ze spłatą rat. Banki z kolei będą mogły zakwalifikować straty poniesione z tytułu restrukturyzacji kredytu jako koszt uzyskania przychodu.

Spośród propozycji uregulowania sytuacji osób zadłużonych rozwiązania przedstawione niedawno przez Związek Banków Polskich są najbardziej konkretne i możliwe do realizacji – ocenia Marek Zuber, ekonomista. ZBP zaproponowało utworzenie dwóch funduszy wsparcia dla osób, które mają problemy ze spłatą kredytu. Zdaniem eksperta za wprowadzenie ich w życie w ostatecznym rachunku zapłaciliby jednak pozostali klienci banków. Nie pomogą one także osobom, które zaciągnęły denominowane we franku kredyty w latach 2006-2007.

Rosnąca akcja kredytowa na rynku hipotecznym może spowodować wzrost liczby zagrożonych kredytów. Spora ich część trafi do firm zarządzających wierzytelnościami. Już w ubiegłym roku na rynku pojawiło się o połowę wierzytelności hipotecznych więcej niż w 2013 roku. W opinii przedstawicieli branży udział tego sektora będzie rósł. Najczęściej problemy ze spłatą mają kredytobiorcy w wieku od 42 do 47 lat, zaciągający zobowiązania na budowę domu jednorodzinnego.

Pod względem liczby sprzedanych mieszkań na deweloperskim rynku pierwotnym ten rok będzie rekordowy. W przyszłym roku jest szansa na powtórzenie tego wyniku. Eksperci oczekują rosnącej stopniowo podaży i trochę mniejszego popytu. Sytuacji nie powinien pogorszyć wymóg 10-proc. wkładu własnego, a wspomagać będzie program Mieszkanie dla Młodych.